FlyTHY eğitim departmanı olarak Ulu Önderimiz, Atatürk’ümüzün ebediyete intikal edişinin 72. yıldönümü münasebetiyle TrVacc tarafından hazırlanmış olan LGTS – LTAC uçuşuna katılacak olan arkadaşlara birkaç konuda destekte bulunmakta fayda var sanırım.
Öncelikle; geçen yıl yaşanan trafik yoğunluğu nedeniyle ana yurdumuz hava sahasına adım attığınız andan itibaren varış noktanıza kadar her nokta, yardımcı navigasyon istasyonu (navaid) vs. üzerinde HOLD icra etmek durumunda kalabilirsiniz. İlk olarak standart bir HOLD paternine kaç çeşit giriş usulü var, ve müteakiben bu HOLD dan nasıl çıkılır onu inceleyelim.
HOLD yapılacağı zaman, HOLD’a hem giriş hem de çıkış o FIX üzerinden yapılacağı için yaklaştığımız istikamet çok önemlidir. 3 çeşit HOLD girişi vardır. Bunlar..: Direkt giriş, paralel giriş ve yağmur damlası girişi dir.
Örneğin siyah çizgi ile çizili olan HOLD paternine yaklaşan bir uçağın kırmızı ile çizdiğim şekilde HOLD a girmesi mümkün değildir. Peki şu şekilde girebilir mi?
Evet bu şekilde girebilir. Bu giriş şekline yağmur damlası girişi diyoruz. Direkt giriş ve paralel girişler ise aşağıdaki şekilde yapılıyor…:
HOLD icra ederken dikkat edeceğimiz bazı hususlar…:
1. Muhabereyi iyi dinleyin. Neden HOLD yapıyorsunuz farkında olun. Civarda neler oluyor, sizin önünüzde kim arkanızda kim var, ne zaman HOLD dan çıkaracaklar, sürekli kestirmeye çalışın.
2. HOLD verildiğine göre bir süre bekleyeceksiniz demektir. HOLD paterni içinde en hızlı dönen kazanır diye bir kural yok. Madem bekleyeceksiniz o halde yavaşlayın. Hızlı dönüş büyük tur demektir unutmayın. Boşuna fazladan yakıt yakmayın. Gerekirse minimum clean (flap açmadan düşebileceğiniz en düşük hız) hızına düşün. (Tabii bunu yaparken Vman –manevra hızını- da hesaba katın, stall olmayın.
3. HOLD icra ederken alçalmanız istenebilir. Eğer 3-4 uçak üst üste dönüyor ve siz en üstte iseniz yüksek varyo ile alçalmayın. Nasıl olsa bir kat aşağıda beklemeye devam edeceksiniz, hiç olmazsa alçalma enerjinizi yakıt tasarrufuna yönelik kullanmış olursunuz. Böyle üst üste dönüş durumlarında en alttaki uçağın hangi irtifada HOLD dan çıkarıldığını takip edin, böylece ne zaman çıkış yapacağınızı erken kestirmiş olursunuz.
4. Etkinlik başlamadan evvel kısa notlar şeklinde rotanız üzerindeki HOLD paternlerini açıları ile beraber not ediniz. Son anda HOLD a girme yönünde talimat alır ve FMC yi programlayamazsanız panik yapmayın, daha önceden anlattığımız şekilde manuel olarak VOR navigasyonu icra edin ve öyle HOLD yapın.
5. HOLD çıkışında hala düşük süratte iseniz hızlanın. Diğer HOLD da tekrar yavaşlarsınız.
6. FL140 üzeri HOLD larda düz uçuş süresi 1,5 dk., altında ise 1 dk. olacak şekilde uçuyoruz. Dönüş tamamlanıp da düz uçuşa geçince kronometreye basıyoruz.
Şimdi gelin bizim Events Departmanının belirlemiş olduğu 2 rotayı (kuzey ve güney diyelim) inceleyelim…:
KUZEY ROTASI : ARNAS UM603 EKI UW702 BKZ UL615 SALGO
Bu rotada nerelerde HOLD verilebilir? EKI VOR, IST VOR, BKZ VOR, ERSEN, YAVRU ve BUK VOR üzerinde verilebilir.
Yukarıda görüldüğü gibi GOLDO sonrası ilk muhtemel bekleme noktası olan EKI VOR (Tekirdağ VOR) için direkt giriş metodu uygulanıyor. Soldan dönüşlü, inbound course 102 olan bir HOLD. FMC kullananlar için zaten sorun yok. Inbound Course için 102/L yazmaları yeterli olur. Manuel olarak HOLD yapanlar ise EKI VOR üzerine gelir gelmez soldan dönüşle 282 dereceye dönecek, dönüş tamamlanır tamamlanmaz kronometreye basarak eğer FL140 üzerinde iseler 1,5 dk.lık, altında iseler 1 dk.lık düz uçuşu müteakip yine soldan tam geriye 102 dereceye dönüp Course 102 olarak set edecekler ve VOR LOC tuşuna basacaklar. Tabii ki bu işlemleri defalarca devam ettirecekler. (HOLD dan çıkana kadar).
İkinci muhtemel hold noktası olan IST VOR üzerinde ise bu kez teardrop (yağmur damlası) giriş metodu ile (mavi çizgi ile çizildiği şekilde) inbound course 234 olacak şekilde giriyoruz, sağdan dönüşlü bir HOLD. Burasının yoğun bir meydan üzerinde olması sebebiyle HOLD noktası olarak kullanılacağına ihtimal vermiyorum ama yine de kullanılırsa “HOLD dan ayrılıp planlandığı şekilde devam edin” komutu alınırsa çıkışın IST VOR üzerinden geçtikten sonra yapılıp sağa dönmeyi müteakip direkt olarak BKZ VOR una devam edilmesi gerektiğini hatırlatırım.
Üçüncü muhtemel HOLD noktamız BKZ VOR üzeri, aynı IST VOR üzerinde olduğu gibi sağdan dönüşlü, inbound course 234 ve bu kez uygulamamız gereken yine yağmur damlası girişi (mavi ile çizildiği şekilde). HOLD dan çıkarken BKZ VOR dan çıkar çıkmaz keskin bir sağ dönüşle BKZ VOR 100 derece radyalini VOR LOC ile yakalamamız gerekecek.
Bundan sonraki muhtemel HOLD noktaları için belirlenmiş bir patern olmadığından standart olarak o noktanın üzerine giriş yaptığımız baş açısını (heading) inbound course olarak alıp sağdan dönüşlü HOLD lar yapacağız. (Aşağıdaki gibi)
ERSEN için inbound Course 100, sağdan dönüşlü, YAVRU için inbound course 106, sağdan dönüşlü, TOKER için inbound course 097 sağdan dönüşlü HOLD lar icra etmek durumundayız. (TOKER normalde güney rotamız üzerinde bulunuyor)
Son olarak BUK üzerinde HOLD icra edilebilir. Bunu özellikle çizmiyorum, giriş metodunu siz bulun !!!
GÜNEY ROTASI : ARNAS UM603 EKI UG12 YAA UL614 PETAR
Bu rotamız üzerinde ise EKI VOR, YAA VOR, TOKER ve ANK NDB üzerinde HOLD verilebilir.
Bu rotayı YAA VOR dan sonra inceleyeceğiz. YAA VOR için yağmur damlası metodu ile inbound course 352 sağdan dönüşlü bir HOLD yapacağız. Az önce yukarıda anlattığım şekilde TOKER üzerinde direkt girişli ve mevcut heading imizin inbound course olacağı ve sağ dönüşlü HOLD yapıp devam edeceğiz. Diğer HOLD büyük ihtimalle ANK NDB üzerinde olacaktır. Burası da 033 inbound course a sahip, sol dönüşlü bir HOLD, burası için paralel giriş yapmak durumundayız.
Sevgili dostlar, vakit darlığım ve yoğun mesaim nedeniyle fazla vakit ayırıp ayrıntılı bir çizim yapamadım mazur görün. Umarım 10 Kasım gecesi mesaiden fırsat bulup uçabilirim. Hepinize keyifli uçuşlar olsun, Ata’mızın ruhu şad olsun.
Eğitim departmanı adına
Bahadır ALKES
Training Officer
