Bildiğiniz gibi bir teyyarede, elevatör, eleron ve rudder olak üzere 3 farklı ana yüzey kontrolü bulunur.
Çok kabaca ve özetle;
Elevatör uçağın yukarı-aşağı (yunuslama) hareketi için kullanılır, kuyruktaki yukarı aşağı hareket eden parçalardır.
Eleron, uçağı sağa sola yatırmak için kullanılır, kanatlarda bulunur, büyük uçaklarda, spoilerlar ile birlikte hareket edebilir.
Rudder is gene kuyruk dikmesinde bulunur, uçağın sağa sola dönmesini sağlar. (Dikkat, sağa sola yatma değil dönme...)
Koordine dönüş dediğimiz dönüşlerde, uçak dönerken aynı zamanda döndüğü tarafa yatar ve, uçak içindeki yer çekimi ivmesi uçağın tabanına 90 derce (dik) kalır. Bu çok kabaca ne demektir? Uçak koordine dönüş yaparken elinizde bir bardak su olsa, su yüzeyi uçağın tabanına paralel kalır.
Bunu pilot turn coordinator adı verilen gösterge ile kontrol eder. Yani, bir yöne koordine dönüş yaparken, uçağı hem eleron kontrolleri sayesinde o yöne yatırırız hemde turn coordinator göstergesindeki sembolik yada gerçek topu tam ortada kalmasını sağlayacak şekilde, rudder (dümen) kontrolü veririz. Eleron'u uçağın joystiği yada yokesini sağa sola yatırarak verirken, rudder kontrolünü ayak pedallarını ileri geri iterek veririz. (Döndüğümüz yöndeki pedalı iterek o yönde doğru rudder verilir.)
Şimdi, simülasyon dünyasına geri gelirsek, bu üç kontrol yüzeyini gelede, joystiği ileri geri iterek elevator, sağa sola yatırarak eleron ve varsa joystiği sağa sola bükerek (dikkat, yatırarak değil bükerek, kendi ekseni etrafında çevirerek) veririz.
Joystikte rudder kontrolü yoksa, yada coordinated turn sırasındaki rudder kontrolünü bilgisayara bırakmak istiyorsak, auto rudder seçmeliyiz. Ancak ciddi bir simülasyoncuysanız, bunu kapatmanızı yada rudder kontrolü olan bir joystik almanızı öneririm. Zira, crosswind landings ve benzeri durumlarda rudder'ın otomatik değil, kendi kontrolünüzde olmasını istersiniz, gerçek hayatta da bu zaten bu şekildedir.
Şimdi bu kadar detayı neden anlattım. Gerçek uçaklarda, ön tekeri yönlendiren ayrı bir kumanda kolu vardır, pilotun camının hemen altında bulunan bu kontrolün FS de karşılığı yoktur. Bu sebeple FS de ön dikmeyi yönlendiren kontrol rudder kontrolüdür. Ancak anlıyorum ki ya sizin joystiğinizde rudder kontrolü yok, yada siz ön dikmeyi yönlendirmek için eleron (joystiği sağa sola yatırma) kontrolünü kullanmayı denediniz. Ve autorudder seçince, uçak otomatik olarak verdiğiniz eleron kontrolüne uygun rudder kontrolü verdiği için dikmeniz dönmeye başladı.
İki durumda da, ya daha iyi bir joystik edinin, yada zaten joystiğinizde rudderkontrolü varsa, autorudder opsiyonunu kapatarak, dikmeyi yönlendirmek için rudder kontrolünü kullanın derim...
Bildiğiniz gibi bir teyyarede, elevatör, eleron ve rudder olak üzere 3 farklı ana yüzey kontrolü bulunur.
Çok kabaca ve özetle;
Elevatör uçağın yukarı-aşağı (yunuslama) hareketi için kullanılır, kuyruktaki yukarı aşağı hareket eden parçalardır.
Eleron, uçağı sağa sola yatırmak için kullanılır, kanatlarda bulunur, büyük uçaklarda, spoilerlar ile birlikte hareket edebilir.
Rudder is gene kuyruk dikmesinde bulunur, uçağın sağa sola dönmesini sağlar. (Dikkat, sağa sola yatma değil dönme...)
Koordine dönüş dediğimiz dönüşlerde, uçak dönerken aynı zamanda döndüğü tarafa yatar ve, uçak içindeki yer çekimi ivmesi uçağın tabanına 90 derce (dik) kalır. Bu çok kabaca ne demektir? Uçak koordine dönüş yaparken elinizde bir bardak su olsa, su yüzeyi uçağın tabanına paralel kalır.
Bunu pilot turn coordinator adı verilen gösterge ile kontrol eder. Yani, bir yöne koordine dönüş yaparken, uçağı hem eleron kontrolleri sayesinde o yöne yatırırız hemde turn coordinator göstergesindeki sembolik yada gerçek topu tam ortada kalmasını sağlayacak şekilde, rudder (dümen) kontrolü veririz. Eleron'u uçağın joystiği yada yokesini sağa sola yatırarak verirken, rudder kontrolünü ayak pedallarını ileri geri iterek veririz. (Döndüğümüz yöndeki pedalı iterek o yönde doğru rudder verilir.)
Şimdi, simülasyon dünyasına geri gelirsek, bu üç kontrol yüzeyini gelede, joystiği ileri geri iterek elevator, sağa sola yatırarak eleron ve varsa joystiği sağa sola bükerek (dikkat, yatırarak değil bükerek, kendi ekseni etrafında çevirerek) veririz.
Joystikte rudder kontrolü yoksa, yada coordinated turn sırasındaki rudder kontrolünü bilgisayara bırakmak istiyorsak, auto rudder seçmeliyiz. Ancak ciddi bir simülasyoncuysanız, bunu kapatmanızı yada rudder kontrolü olan bir joystik almanızı öneririm. Zira, crosswind landings ve benzeri durumlarda rudder'ın otomatik değil, kendi kontrolünüzde olmasını istersiniz, gerçek hayatta da bu zaten bu şekildedir.
Şimdi bu kadar detayı neden anlattım. Gerçek uçaklarda, ön tekeri yönlendiren ayrı bir kumanda kolu vardır, pilotun camının hemen altında bulunan bu kontrolün FS de karşılığı yoktur. Bu sebeple FS de ön dikmeyi yönlendiren kontrol rudder kontrolüdür. Ancak anlıyorum ki ya sizin joystiğinizde rudder kontrolü yok, yada siz ön dikmeyi yönlendirmek için eleron (joystiği sağa sola yatırma) kontrolünü kullanmayı denediniz. Ve autorudder seçince, uçak otomatik olarak verdiğiniz eleron kontrolüne uygun rudder kontrolü verdiği için dikmeniz dönmeye başladı.
İki durumda da, ya daha iyi bir joystik edinin, yada zaten joystiğinizde rudderkontrolü varsa, autorudder opsiyonunu kapatarak, dikmeyi yönlendirmek için rudder kontrolünü kullanın derim...
Gerekli Bilgilendirme için çok teşekkür ederim şu an elimde uyduruk bi gamepad var ama azda olsa idare ediyor pc'yide yeni değiştirdim taksitleri var en kısa zamanda joystik almayı düşünüyorum zaten.
İlker kaptanım, dediğiniz şekilde bir alet yok malesef uçaklarda. Yerde sağa sola rudder pedallarıyla götürüyoruz uçağı. İkisine birden uçlardan sertçe basınca da fren tatbik olunuyor.Örneğin "parking brakes" de yine iki pedal uçlarına birden basınca deactive oluyor. Simülasyonda throotle quadrant'ta parking brakes'e mouse ile tıklıyoruz iniyor başka. )
NAsıl yok? belirli bir ağırlığın üzerinde ve/veya hidrolik sistemleri ile mümkün kılınan tüm uçaklarda "steering wheel" vardır.Bu sitem uçağın hidrolik sisteminden aldığı güç ile çalışır. (elektrikli pompa olması lazım) Bu kategorinin dışındaki tüm uçaklarda ya burun tekerleği doğrudan rudder kumandasına veya rudderlardaki müstakil frenlere (toe break-sağ rudder ucu sağ, sol rudder ucu sol veya her ikisi aynı anda tam fren) bağlı kumanda sitemi vardır. Bazı uçaklarda toe break verildiğinde burun tekerleği dönüyor gibi görünür ama serbest olarak hareket eder.
İlker detaylı bir şekilde anlatmış. FS'de bu işi yapmak için maalesef paraya kıyıp rudder özelliği olan bir joystcik alacakasınız.Bütçesi müsait olanlar kalite ve model konusunda sonuna kadar gdebilirler ama bu iş gamepad ile olmaz. 100TL civarlarında (+/-20TL) joystcikler var 12 taksitle.
O kadar pahalı joystick olmasa da olur yahu. Benim ki Kontorland denen, rudder kontrolü de olan, 2 senedir kusursuz bir şekilde çalışan ve halen piyasada 40-45 TL civarı satılan çin malı bir joystick.
Hakan Hocam, Bu arada merak ettim baktım. 737 MRG'de hidrolik şemasında görüleceği üzere normalde hidrolik sistem A ile çalışıyor Nose Wheel Steering. Alternative switchi ile gerektiğinde Hidrolik sistem B ile de çalıştırılabiliyor. O arada LGTU denen bir ünite var bu geçişi sağlayan. Açılımı Landing Gear Transfer Unit olan bu ünitenin ana görevi, kalkış esnasında 1 nolu motor arızası durumunda (ki hidrolik sistem A gitmiş oluyor) takımları sistem B ile toplamaya yarıyormuş. İkinci fonksiyon olarak da yukarıda yazdığım gibi gerektiğinde nose wheel steeringin de hidrolik sistem B ile çalışmasını sağlıyor.