SID sorusu

[Levent]

Merhaba,

Bazı SID'lerde aşa?ıdaki gibi dönüşler var ve dönüşün kaç derece oldu?u veya dönüş yapılan fix'in hangi radyalini yakalamamız gerekti?i belli de?il. Aşa?ıdaki resim LTBJ Rwy 16 BERGO1K SID'inden. Verilen tek şey kalkıştan itibaren IMR'ye kadar 48 nm katetmemiz gerekti?i. Açıklama kısmıda da sadece kalkıştan sonra 4000 feet'i geçerken sa?a dönüp IMR'ye do?ru gidin diyor.

Sorum şu, bu SID'i uygularken 48 nm de?erini sa?lamamız gerekir mi? E?er gerekirse nasıl sa?layabiliriz? 48 nm de?erinin verilmesindeki amaç nedir?



__________
Levent Ypek

[Oki842]

SID chartını elimize aldığımızda uygulamak istediğimiz SIDnin şekline bakıp yorum yapmak yanlıştır.Alttaki açıklamaları okursanız herhangi bi karışıklığa mahal vermemiş olursunuz.

?imdi BERGO1K nun açıklamasında aynen şu yazıyor.

Climb on Rwy heading to 4000' turn right to IMR , turn right to KAD şen to BERGO şen join airway g80.

Açıklamada 48 nm , veya herhangi bir radialden bahsedilmiyor.O zaman bunlar bizim için bir tahtit oluşturmuyorlar.

Yapılması gerekenler:
Kalkış tan sonra Kalkış başını muhafaza edip 4000'e kadar tırmanmak ve sağdan az bir yatışla dönerek IMR VORına homing yapmak.İllaki ?ekildeki gibi olacak diye bir kaide yok.Açıklamadan da bunu görebiliriz.Ama arzulanan, SID deki şekle yakın bir yol takip etmektir.4000' aldıktan sonra zart diye VORa dönmek olmaz.
Bunu da az bir yatışla kontrol edebilirsiniz,
Mesela ben olsam az yatışla döner bi yandan RMI takip eder 180 radialı civarlarında çıkış yapardım.

48 nm gelince zaman hesabı yapmanıza yardımcı olmak için.Seyrüseferlerde zaman çok önemli biliyorsunuz.




Okan ERGENE

www.ayjet.aero

[Serdar Sualp]

Sevgili arkadaşlar,

Açıklamalara bir ilave yapmak isterim.
Dönüşler standart yatışla yapılmalıdır. Ne az yatış, ne de keskin dönüş yapılmamalıdır.
Tayarenizin o anda ki hava süratine göre standart dönüş uygulanmalıdır. Standart dönüş 360 derecelik bir dönüşün 2 dakika (120 sn.) de tamamlandığı dönüştür. Bir başka deyişle her saniyede (360/120) üç (3) derecenin dönüldüğü haldir. Standart dönüşü sağlamak için tayyarenin belli bir açıyla yatış yapması gerekir (Bank Angle). Bunun kaç derece olacağını aşağıdaki basit formül ile bulabiliriz.

Standart dönüşle yatış açısı = (Hava sürati/10) + 7

Örnek vermek gerekirse :

IAS = 230 kts
Standart yatış açısı = (230/10) + 7 = 30 derece

IAS = 90 kts
Standart yatış açısı = (90/10) + 7 = 16 derece

Görüldüğü üzere düşük hava süratinde standart yatış açısı daha az olacaktır.

Bu durumda SID şöyle uçulacaktır.

1- Kalkıştan sonra 4000 feet'e ulaşana kadar pist doğrultusunu muhafaza et.

2- 4000 feet geçilirken sola standart dönüşle dönmeye başla.

3- Tırmanışa devam et.

4- RMI'da IMR VOR ını tam karşında görünce dönüşten çık (**) ve IMR VOR'ına "Homing" (*) yap.

5- IMR VOR'ını geçtikten sonra KAD NDB'sine direkt "Homing" yap.

(*) Homing : Çok kabaca tarif etmek gerekirse, bulunduğunuz noktadan bir Radyo Navigasyon cihazına direkt, ya da belli bir radyali takip ederek yapılan uçuştur.

(**) Dönüşten çıkışa IMR VOR'ı tam karşınıza gelmeden bir kaç derece önce başlamalısınız. Ya da bu işi otopilot'a bırakın

Sevgilerimle

Serdar Sualp

[Levent]

Cevaplarınız için teşekkürler.

__________
Levent İpek

[1237]

Merhaba,

Bu konuyla ilgili sayılabilir diye buraya yazıyorum, belirli bir hızda çizeceğimiz yayın çapını hesaplayabilir miyiz? Buna daha çok örneğin course'a oturmadan önce keskin dönüşler varsa ve FMC route discountinity veriyorsa LEGS sayfasından araya FIX'ler eklemek için ihtiyacım oluyor. Ama bazen koyduğum fix ile kaş yapayım derken göz çıkardığım da oluyor. Az önce kendimce bir hesap yaptım doğru mu bakabilir misiniz?

230 knots (yani saatte 230 nm) hız ile bir tam dönüş 2 dk sürüyorsa, dakikadaki hızımız 230/60=3,83 knots olduğuna göre ve tam daire çizmek için 2 dk uçuyorsak dairenin çevresi 7,6 nm eder dedim. 7,6=2.pi.R 'den dairenin yarıçapı R=1,2 nm çıkıyor.

Benzer şekilde 180 knots ile dairenin çevresi 6 nm, yarıçap R=0,95 nm çıkıyor.

Buna dayanarak, örneğin hızımız 180 knots olacaksa ve course'a oturmak için 180 derecelik dönüş ihtiyacımız varsa course hattının 2 nm uzağından dönüşe başlamamız gerekir diyebilir miyiz?

şimdiden teşekkürler


Alper Oğuz
TK1237
alperoguz at gmail nokta com

[ntuncel]

Selamlar,

Eger dönüs acisini, tam dönüs icin ölctügünüz 2 dakikalik tam daireyi döndügünüz aciyla ayni tutarsaniz her seferinde, olabilir. Üc asagi bes yukari tutturursunuz ama rüzgarin hiz üzerine, onunda zaman üzerine olan etkilerinden dolayi ofak tefek sapmalar olur diye düsünüyorum.



Nuri Tuncel
THY 1416

[bielefelt]

Serdar bey,

Handy sheet te Bank angle formülü;(TAS/10+7) olarak yazıyo ayrıca PERVANELİ uçaklarda; "saniyede 3 derecelik açıyla dönüleceğini ki bununda dakikada 2 dakika olması gerektiğini"(360 derecelik dönüş için ),JET lerde ise;"saniyede 1,5 dereceyle 4 dakikada dönülmesi gerektiği=(TAS/10x0.75)".Havayollarında ise yolcu konforu için bu açının max.25 derece olması ibaresi mevcut.İAS dan bahsedilmiyo acaba sızmı yanlış yazdınız? kafalar karışmasın doğrusu nedir yada bunun doğrusu şudur diyebılecek bi arkadaşımız varmı?

THY1589
Semih ERDA?

[balbunar]

Son günlerde kafama takılan bir soru bu topic'e çok uygun düştüğü için kaldığımız yerden devam..

Diyelimki bir VOR üzerinden 90 derecelik bir dönüş yapmamız gerekiyor. Alper'in belirttiği hesapları yaptık ve 360'lik dönüş çapımız 2nm çıktı. Bu dönüş için dairenin 90'lik yayını kullanacağımız için yarıçap kadar önce dönüşe başlarsak dönüşten çıktığımızda tam olarak istediğimiz radyalde olacağız değil mi? En azından çizimini yaparsak kağıt üzerinde öyle gözüküyor.

Başlıyoruz dönmeye, dönüşten çıktığımızda o da ne? Overshoot olmuşuz. Hele bu bir pisti karşılama dönüşüyse vay halimize. Demekki kağıt üzerindeki herşey pratiğe uymayabiliyormuş.

Sorun şu: Biz dönüşe başladığımız noktada hemen saniyede 3' döneceğimiz yanılgısındayız. Bu ancak o daire üzerinde dönüp duran bir uçak için geçerli. Halbuki biz 3'/sn yi yakalayana kadar zaten bir miktar ileri gitmiş ve dairenin dışına taşmışız bile. Buna bir de dönüşten çıkmak için 10' önce uçağı düzeltirken gelen taşmayı ekleyin. İşte size overshoot nedeni.

Belki birkaç pratikle hangi noktadan başlarsak tam otururuz bilgisini edinebiliriz. Benim asıl merak ettiğim bu noktayı tam olarak hesaplayabilecek bir babayiğit var mı içimizde.

Mesela, nebileyim bir uçak firmasında programcı olarak işe girdiniz. Size ilk getirilen işte bu. Hadi bakalım.


Sevgiler, Ayhan Balbunar

balbunar at gmail.com

TK1093__|__
'---o--(_)--o---'

[1237]

Ayhan kaptan aslında bunu belirlemek çok zor değil. Önemli olan dümeni bir tarafa kırınca veya MCP'den yeni uçuş başı girince uçağın yatış açısını (bank angle) kaç saniyede tutturduğuna dikkat etmek. ?u an FS'den uzaktayım, uçarken de hiç buna dikkat etmemiştim o yüzden bakamıyorum. Farzedelim 3 saniyede bank angle istenen dereceye ulaşıyor.

O sırada 200 knot hıza sahipsek, bu saniyede 0,05 nm eder. Yani 3 saniyede 0,16 nm. O da 300 m ediyor. Bu kadar bir overshoot düz uçuş aşamasında pek önemli olmayabilir radyal yine kolayca kesilir. Ama amaç pist orta hattını tutturmaksa iyi olmaz.

Bunun dışında rüzgarın da önemli bir etken olduğunu unutmamak gerekir. Bu yüzden ben genellikle senin örneğindeki gibi 2 nm önce dönüşe başlamam gerekiyorsa bunu 2.5 nm olarak alıyorum, radyale yaklaştıkça yeni uçuş başları vererek radyali daha az açıyla kesiyorum.

iyi uçuşlar


Alper Oğuz
TK1237
alperoguz at gmail nokta com

[balbunar]

quote:Originally posted by 1237

Ayhan kaptan aslında bunu belirlemek çok zor değil. Önemli olan dümeni bir tarafa kırınca veya MCP'den yeni uçuş başı girince uçağın yatış açısını (bank angle) kaç saniyede tutturduğuna dikkat etmek. ?u an FS'den uzaktayım, uçarken de hiç buna dikkat etmemiştim o yüzden bakamıyorum. Farzedelim 3 saniyede bank angle istenen dereceye ulaşıyor.

O sırada 200 knot hıza sahipsek, bu saniyede 0,05 nm eder. Yani 3 saniyede 0,16 nm. O da 300 m ediyor. Bu kadar bir overshoot düz uçuş aşamasında pek önemli olmayabilir radyal yine kolayca kesilir. Ama amaç pist orta hattını tutturmaksa iyi olmaz.

Bunun dışında rüzgarın da önemli bir etken olduğunu unutmamak gerekir. Bu yüzden ben genellikle senin örneğindeki gibi 2 nm önce dönüşe başlamam gerekiyorsa bunu 2.5 nm olarak alıyorum, radyale yaklaştıkça yeni uçuş başları vererek radyali daha az açıyla kesiyorum.


Güzel bir çözüm. Teşekkür ederim. Benim sorduğumu hesaplamak zaten yüksek matematik bilgisi gerektirir. Her ne kadar hepimiz dersini aldıysak ta, hatırlamak ve bu probleme uyarlamak kolay iş değil.
Ben bugünlerde GA uçaklarla manuel uçtuğum için bana çok gerekli olan birşey. Demekki biraz erken dönüşe başlayıp çıkarkende gözümüz VOR ibresinde gerekli yatışı vereceğiz.



Sevgiler, Ayhan Balbunar

balbunar at gmail.com

TK1093__|__
'---o--(_)--o---'