B738 hakkinda birkac soru..

[Brs]

Herkese selamlar. Foruma üye olmakta problem yaşıyordum sonunda olabildim. Aranızda olmak çok güzel. Bu da ilk postum sayılır..

PMDG B738 hakkında birkac sorum var:

1. Ucak FMC kontrolünde giderken rüzgar nekadar güçlü olursa olsun rotasından sapmıyor. A/P uça?ı rotasında tutuyor. Ancak HDG hold açıkken uçakta rüzgar sapması oluyor. Bir örnekle açıklayayım. mesela YAA vor'a do?ru 330 hdg de ilerliyoruz. LNAV açık. rüzgar yandan çok şiddetli esiyor. Ancak A/P uça?ı rotasında tutabiliyor. bu sırada HDG hold'u açıp 330 dereceyi girersek uçak 330 derecede tutunmuyor.mesela rüzgar sa?dan esiyorsa 318'de tutunuyor. 330da gitmek için de aradaki farkı istedi?im HDGe ekliyorum. bu örnekte HDGi 342 yaparsam uçak ozaman 330da seyrediyor....
Bunda bir çelişki gözüme çarptı. Yani LNAV da HDG HOLDda otomatik pilot sonuçta. LNAVda uça?ı rotada tutabilen A/P, HDGde nasıl sapma gösterebiliyor. Bu gerçek hayatta da böyle mi acaba?

2. Di?er sorum alçalma hakkında. uçak -1000 v.speedde alçalırsa hızını çok zor düşürebiliyor. ancak -1000den fazla bi hızda alçalırsa hiçbir zaman hızını düşüremiyor. Mesela -1500le alçalıyorsa hız yavaş yavaş artıyor hep. speed brakeler bile ancak hızı sabit tutmaya yarıyor. LVL CHG tuşu ise hiçbir zaman istedi?iniz alçalmayı sa?lamıyor.
Ben bunun çözümünü alçalmadan önce istedi?im hıza düşerek(mesela 220) sonra speed brakeler açık bir şekilde alçalma yaparak buldum. Başka bir şekilde hiçbir zaman istedi?iniz alçalma olmuyor. sonuç missed approach oluyor. ATCnin verdi?i direktifleri uygulamak çok zor oluyor. (Bu arada benzin durumu uçtu?um mesafeye göre ayarlanmış %100 de?il)
Acaba bu da gerçek hayatta böyle mi yoksa uça?ın yazılımında mı bir sorun var?

Umarım anlaşılır bir şekilde anlatabilmişimdir sorunlarımı.Şimdiden teşekkürler..

Baris Vardar

[THY3068]

Merhaba,

Sorularini bildi?im kadariyla yanitlamaya calisayim.

quote:

---

1. Ucak FMC kontrolünde giderken rüzgar nekadar güçlü olursa olsun rotasından sapmıyor. A/P uçağı rotasında tutuyor. Ancak HDG hold açıkken uçakta rüzgar sapması oluyor. Bir örnekle açıklayayım. mesela YAA vor'a doğru 330 hdg de ilerliyoruz. LNAV açık. rüzgar yandan çok şiddetli esiyor. Ancak A/P uçağı rotasında tutabiliyor. bu sırada HDG hold'u açıp 330 dereceyi girersek uçak 330 derecede tutunmuyor.mesela rüzgar soldan esiyorsa 318'de tutunuyor. 330da gitmek için de aradaki farkı istediğim HDGe ekliyorum. bu örnekte HDGi 342 yaparsam uçak ozaman 330da seyrediyor....
Bunda bir çelişki gözüme çarptı. Yani LNAV da HDG HOLDda otomatik pilot sonuçta. LNAVda uçağı rotada tutabilen A/P, HDGde nasıl sapma gösterebiliyor. Bu gerçek hayatta da böyle mi acaba?

---

Bu cok normal, cunku HDG gostergesi ucagi hep ayni basta tutmaya yarar. Ornegin ucaginiz 330 basta seyrediyorsa HDG ye basarsaniz ucak hep 330 basta kalir ama! bu demek degildir ki ayni dogrultuda (belirli bir yol uzerinde) gideceksiniz. Cunku alacaginiz yan ruzgarlar ucagi rotasindan kaydirmak isterler ve kaydirirlar ve siz ornegin ucaginiz saga dogru giderken basiniz hep 330 gosterir. Eger belirli bir rota (yol) takip etmek istiyorsaniz ki biz buna radial takip etmek diyoruz o zaman LNAV tusunu (tabi FMC i onceden programlamak suretiyle) kullanmaniz, yada NAV butonunu kullanmaniz( VOR radio lariniz i yol uzerinde ki uygun VOR lara baglamaniz ve COURSE gostergesinden de hangi radiali takip edeceiginiz ayarlamaniz gerekir. Umarim aciklayici olmustur.

quote:

---

2. Diğer sorum alçalma hakkında. uçak -1000 v.speedde alçalırsa hızını çok zor düşürebiliyor. ancak -1000den fazla bi hızda alçalırsa hiçbir zaman hızını düşüremiyor. Mesela -1500le alçalıyorsa hız yavaş yavaş artıyor hep. speed brakeler bile ancak hızı sabit tutmaya yarıyor. LVL CHG tuşu ise hiçbir zaman istediğiniz alçalmayı sağlamıyor.
Ben bunun çözümünü alçalmadan önce istediğim hıza düşerek(mesela 220) sonra speed brakeler açık bir şekilde alçalma yaparak buldum. Başka bir şekilde hiçbir zaman istediğiniz alçalma olmuyor. sonuç missed approach oluyor. ATCnin verdiği direktifleri uygulamak çok zor oluyor. (Bu arada benzin durumu uçtuğum mesafeye göre ayarlanmış %100 değil)
Acaba bu da gerçek hayatta böyle mi yoksa uçağın yazılımında mı bir sorun var?

---

Uygun suratle alcalma olayi tamamen onceden planlanmis bir aktivite olmalidir. Eger uygun planlanmazsa ve zamaninda uygulanmazsa ya yuksek suratle alcalinir ya da uygun irtifaya istenilen zamanda dusulemez. LVL CHG butonu; sizin IAS den set ettiginiz surati koruyacak bir varyo ile alcalmaniza olanak tanir. Eger siz hizini 280 e set etmisseniz, ucak bu hizi koruyarak alcalir. Ama tabi siz bu alcalmaya V/S ile mudahele ederseniz, yani varyoyu artirirsaniz, ucak tabiki de hizlanacaktir. Dedigim gibi, alcalma olayi, aslinda tum ucus adimlari onceden planlanmis ve beyinde onceden uculmus olmalidir ki, ucagin hizini yakalayalim. Eger bu planlamayi uygun yapar ve chartlari da layikiyla incelerseniz, zaten ucusun herhangi bir asamasinda ATC nin size ne komut verecegini onceden tahmin edebilirsiniz.

Bu arada basit ve pratik formuller var. Downloads kisminda Handy Sheet dosyasini incelerseniz gorebilirsiniz Ornegin;

FL330 dan FL130 a inmek istiyorsunuz. (33000 - 10000)/1000 x 3 = 60 nm onceden hizini 280 e ayarlayip LVL CHG butonuna basarsaniz yaklasik 60 nm sonra istediniz yukseklikte olursunuz.

Butun bunlari detayli bir IFR egitiminden sonra rahatlikla ogrenmis olucaksiniz.

Iyi ucuslar,

Sevgiler,

Bulent Oner
FlyTHY IT-Deparment / Software Developer

TK159 / Senior First Officer
Virtual PPL & Instrument Rating

[Brs]

Merhaba;
Bülent Hocam yanıtınız ve ilginiz için çok teşekkürler.

İkinci soru için Handy sheeti hemen indirip inceliycem.

Ancak birinci soruda HDG tuşu o başa gitmeye yarar doğrultunuz aynı kalmak zorunda değil demişsiniz. Ama HDG 330 dediğimde uçak 330 başta seyretmiyor, anlamadığım sorun buydu.. Yoksa elbette her 330baş YAA vor'un 330 course'u demek değil..
Benmim anlamadığım 330da gitmesini istememe rağmen uçak 318baş ta gidiyor demiştim.
Uçak yan rüzgar sayesinde yana kayıyor ve A/P 330 başı korumak için 318 başta mı ilerliyor, yoksa benim yaptığım gibi 342hdg verip uçağı 330 başta seyir ettirmek mi gerekiyor?

Baris Vardar

[Brs]

Flyşy'nin downloads kısmındaki Handy Sheet'in linki çalışmıyor..Trvacc'ye de baktım orda da yok.. Bu dosyaya ulaşabileceğim başka bir link varmı acaba?

Baris Vardar

[THY3068]

Selam,

Eger LNAV veya NAV lardan biri aktif degilse, sadece HDG aciksa boyle bir durumun olmasi mumkun degil gibi geliyor bana. Sizin simulatorde bir gariplik olmus bence!

Sevgiler,

Bulent Oner
FlyTHY IT-Deparment / Software Developer

TK159 / Senior First Officer
Virtual PPL & Instrument Rating

[Brs]

Selamlar,

Anladım hocam teşekkürler yardımınız için.. NAV ya da LNAV aktif değilken HDGten sapma yapıyor..
Simulatoru tekrar kurmayı denerim umarım düzelir..

Teşekkürler..

Baris Vardar

[TK550]

Selamlar,simülatörü yeniden kurmanıza gerek yok.Sizin MCPden girdiğiniz manyetik headingdir.Bir de true heading var ki bu da rüzgar yönü ve şiddeti olduğu zaman hesaplanır.Bu uçuş planlama için çok önemlidir zira bunu hesaba katmazsanız rotadan sapar kendinizi başka bir yerde bulursunuz.Manyetik heading ve true heading sadece rüzgar olmadığı durumlarda birbirine eşittir.Bu arada ATC size vektör verdiğinde size true değil magnetic olarak verir,kısaca sizin birşey hesaplamanıza gerek kalmaz,direk MCP'ye verilen değeri girersiniz.Bunun aynısı ATC size hız limiti verdiğinde de geçerlidir,hızı da herzaman indicated olarak uygulamanız beklenir.

TK550
Ural Köseoğlu

[Brs]

Selamlar..

Ural hocam verdiğiniz cevap için teşekkürler.. bu konuda kafamda soru işareti kalmadı.. ilginiz için teşekkür ederim..

Baris Vardar

[THY157]

Sorunumla ilgili birşeyler var mı diyerek baktığımda bu sorunu yaşamış ancak ifade edememiş/ifadesi anlaşılmamış Barış kaptanın yazısını gördüm.

Barış kaptanın 2.maddede anlatmaya çalıştığı alçalma paterninde hızı sabit tutamama, hızı azaltamama sorunu aynen bende de var. VNAV seçiliyken TOD noktasından 5nm. önce set edilen altitude'a malesef TOD noktasından itibaren alçalma sırasında FMC descent sayfasında belirtilen hız FMC tarafından set ediliyor ancak hız devamlı olarak artıyor. Ben full speed break açsamda özellikle alçak irtifalarda(FL150 altında) FMC'nin 1500 varyodan fazla değer uyguladığı alçalmalarında hızını kesmeyi başaramadım. Tüm update'leri yapılmış olduğu halde sorunun devam etmesi bug gibi görünüyor bana göre. Bir Airbus kullanıcısı olarak A330, A340 gibi uçakların bile bu kadar speedbreak açmaya cevap verdiklerini gözönüne alınca bu düşünce oluştu.

?unuda eklemeden geçemeyeceğim; geçen haftalara kadar PMDG kullanmak aklımdan bile geçmezken yeni olan herşey merak edilir mantığıyla atladım üzerine ve gerçekten çok eğlenceli buldum tayyareyi Yalnız FMC database'indeki kısıtlamalar(SID/STAR azlığı), teknik sorunlar(speedbreak sorunsalı) bu kadar övülen bir tayyare için pek güzel şeyler değil.

Yine de özellikle hızı azaltamama ile ilgili daha önceden sorunu olan ve bunu çözmüş arkadaşların önerilerine açığım, en son çare paraşüt açıcaz artık. Burdan tüm kontrolör arkadaşlarıma, abilerime de sesleniyorum! Bu aralar eğer benden reduce speed min. clean talimatınıza unable cevabı alırsanız bilinizki gerçekten unable'dır Mübarek gidiyor, duramıyor [:p]

FMC database'deki sorun için herhangi bir talebim yok, kocaaaa uçan bir bilgisayarı yöneten ben SID ve STAR'ları kendim uçuveririm ne olacak ki [8D][:p]

Yardımlarınız için teşekkürler şimdiden...

Selçuk Poyraz
Captain
Virtual A3xx Instrument Rating
TK157

[Bozhan Özsoy]

Selçuk selam,

Öncelikle uçağın uçuş dinamikleri ile ilgili olarak hiçbir bug/problem olmadığını baştan söyleyeyim. Uçak aynen alçalması gerektiği gibi ( patates çuvalı gibi değil ) alçalıyor ve speedbrake'ler de aynen gerçek hayatta etki ettiği kadar etki ediyor.

Bu durum önceleri bazı kullanıcılara garip geliyor ve bazen de bug olarak düşünülüyor. Fakat öyle olmadığını öğendikten ve bunlara alıştıktan sonra daha keyifli hale geliyor. Dolayısı ile dikkatli ol çok sevdiğin A320 / A340 artık eskisi kadar zevkli gelmeyebilir [}:)]

SID/STAR database'inden şikayetçi olmana çok şaşırdım. www.navdata.at den hemen hemen her meydanın SID/STAR'ını çekebilirsin [^]

Hocam VNAV alçalma ile ilgili manuelden daha detaylı okursun ama bir iki noktayı hemen yazıvereyim.

İki tip alçalmamız var, PATH ve SPEED. Default olan PATH'dır. FMC uçağın ağırlığına, VNAV forecast'a girdiğin rüzgarlara ve cost index'e bakarak bir süzülme açısı hesaplıyor ve alçalmaya başlaman gereken noktayı TOD olarak MAP'de gösteriyor. Daha detaylı bilgi FMC Descend sayfasında mevcut. TOD'e geldiğinde motorları flight idle N1'e kadar kısıyor ve süzülmeye geçiyor. PATH Descend'de hız koruması yoktur, eğer rüzgarları girmemişsen ve rüzgarlar kuvvetli ise;

headwind'de hesaplanan süzülme hızından yavaş kalırsın ( desteklemezsen bayıltır )
tailwind'de hesaplanan süzülme hızını geçersin ( ooops )

Hızlı kaldığımız durumlar aslında yüksek kaldığımız durumlardır. Hem yavaşlayıp hemde alçalmayı unutun. VNAV alçalma hızı arttırılarak PATH veya SPEED descend denenebilir. En çabuk alçalma yüksek hızda süzülmeyle olur, fakat B737NG'de 300kts'nin üzerinde speedbrake açmak yasaktır, yani acilen yavaşlamamız gerekirse ( ATC veya turbulans ) speedbrake açamayız. Dolayısı ile doğru planlama önce geliyor. Tüm bunları yaptıktan sonra ATC/Terrain/speed limit gibi sebeplerden dolayı yine yüksek kalırsan speedbrake'e asılırsın, ekstra 1000fpm alırsan şanslısın. Yinde speedbrake pilotlar arasında ultimate speed control device olarak bilinir

Altın kural varış meydanına 50NM kala meydan + 10000 feet yüksekliğinde olmaya çalışmaktır. İstersen bir akşam beraber bir uçuş yaparız.


Sevgiler,

Bozhan Özsoy.
Edit: Virtual B737 Captain [8D]